Sau khi xem The Big Short trên Netflix, trong đầu mình đặt ra khá nhiều câu hỏi:
- Tại sao khủng hoảng tài chính lại xảy ra năm 2007-2009?
- Những người mất việc, mất lương hưu sau đó họ đã như thế nào?
- Chúng ta đã học được những gì từ những cuộc khủng hoảng đó: trên tư cách tài chính cá nhân?
Vì vậy, mình đã tìm hiểu thêm và có thể tóm tắt những gì mình học được từ nghiên cứu sơ lược của bản thân.
Tóm tắt The Big Short
- The Big Short dựa trên cuốn sách cùng tên The Big Short của tác giả Michael Lewis.
- The Big Short tái hiện lại những năm đầu dẫn đến cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2007-2008. The Big Short tập trung vào một số nhân vật là các chuyên gia tài chính – những người đã dự đoán trước được cuộc khủng hoảng và kiếm lời từ sự sụp đổ của nền tài chính toàn cầu. The Big Short cũng tái hiện lại một phần những gì đã diễn ra trong cuộc khủng hoảng tài chính, từ những năm đầu, đến những gì đã diễn ra trong cuộc khủng hoảng, và ghi nhận những cảnh tượng như người làm công bị sa thải, etc.
Tại sao khủng hoảng tài chính xảy ra năm 2007-2009?
- Dư thừa tiền tệ
- Chính sách tiền tệ lỏng lẻo: Lãi suất thực tế đã giảm xuống rất nhiều.
- Việc dư thừa tiền tệ tác động đến bùng nổ nhà ở (housing boom).
- Tuy nhiên, một vài lời giải thích cho rằng việc dư thừa tiền tệ không được tạo ra bởi chính sách tiền tệ lỏng lẻo, mà được tạo ra bởi dư thừa tiết kiệm toàn cầu làm đẩy lãi suất ở Hoa Kỳ và các nước khác xuống. Nhưng với bằng chứng thực tế đưa ra, trước giai đoạn này, thế giới chứng kiến sự thiếu hụt về tiếm kiệm thay vì dư thừa tiết kiệm.
- Kết hợp với việc sử dụng các khoản thế chấp dưới chuẩn (sub-prime mortgages), đặc biệt sự đa dạng trong việc sử dụng lãi suất thay đổi (the adjustable rate variety) dẫn đến việc chấp nhận rủi ro quá mức (excessive risk taking).
- Kết hợp với các hình thức chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp phức tạp. Điều này dẫn đến chúng ta không biết được chứng khoán nào có thế chấp xấu bên trong (một phần vì các cơ quan xếp hạng thiếu cạnh tranh, không đánh giá tốt rủi ro).
- Chính sách giải cứu trong cuộc khủng hoảng càng làm cho cuộc khủng hoảng kéo dài hơn:
- Chính phủ phản ứng không phù hợp bằng cách tập trung vào tính thanh khoản hơn là rủi ro
- Chính phủ cung cấp hỗ trợ cho một số tổ chức tài chính và các chủ nợ của họ mà không có một khuôn khổ hộ trợ rõ ràng và dễ hiểu.
Những người mất việc, mất lương hưu sau đó họ đã như thế nào?
Một trong những thứ ám ảnh mình nhất sau bộ phim là hình ảnh những người mất việc, mất lương hưu sau cuộc khủng hoảng. Những nghiên cứu về tác động của cuộc khủng hoảng thường chỉ dừng lại từ những con số. Và con số thì thường khô khan. May mắn mình đã đọc được bài báo này từ Financial Times ghi lại về cuộc đời của 7 con người đã thay đổi như thế nào sau cuộc khủng hoảng. Mình tóm tắt một nhân vật, và bạn có thể tìm hiểu kỹ hơn ở link này.
- Julia (Florida):
- Năm 2006, cô ấy mua một căn nhà ở Florida vào lúc thị trường đang ở đỉnh điểm với giá thấp hơn khả năng chi trả của cô ấy.
- “Thị trường bất động sản bùng nổ. Chúng tôi liên tục nghe nói rằng giá cả sẽ tăng lên nên chúng tôi nên nhanh lên.”..
- “Đó là khoảng giữa năm 2008 và 2009 khi mọi thứ bắt đầu thực sự đi xuống. Chúng tôi biết rằng nền kinh tế đang không hoạt động tốt và rõ ràng điều đó đã được phản ánh trong hoạt động kinh doanh của chúng tôi”
- Và chồng cô ấy biến mất với số tiền của họ.
- “Tôi không có ai để ở cùng. Bố mẹ tôi đã giúp tôi trông con trong khi tôi làm ba công việc. Tôi chỉ ngừng trả tiền thế chấp và cuối cùng mất nhà.”
- “Có lẽ tôi đã mất sáu năm để phục hồi tài chính, đưa khoản tín dụng của mình trở lại mức trung bình, tạo dựng thu nhập kha khá, một số khoản tiết kiệm nhỏ và bắt đầu đóng góp vào 401k [kế hoạch tiết kiệm hưu trí] của mình.”
- “Công ty Mỹ có thể nhận được một gói cứu trợ, nhưng không ai sẽ bảo lãnh cho tôi.”
Mình nghĩ Julia là đại diện cho nhiều người cũng ở trong hoàn cảnh đó. Vay mua nhà khi thị trường đất đang nóng hổi, không đủ khả năng thanh toán và phải bán nhà. Và bắt đầu lại từ đầu sau đó.
Chúng ta đã học được những gì từ những cuộc khủng hoảng đó?
- Với tư cách người tiêu dùng tài chính cá nhân
Một vài lời khuyên về đầu tư tài chính “học được từ cuộc khủng hoảng” mình đã tổng hợp lại được (ngoài các lời khuyên phổ biến khác khi đầu tư)
- Thị trường có thể diễn ra rất phi lý: Thị trường có thể diễn biến phi lý trong thời gian dài hơn bạn mong đợi, ví dụ cả Burey và Baum trong phim The Big Short gần như buộc phải thoát khỏi các giao dịch mà cuối cùng họ đã kiếm được hàng tỷ đô la vì những giao dịch đó ban đầu khiến họ mất tiền.
- Hãy cho tôi thấy động lực và tôi sẽ cho bạn thấy kết quả (Warren Buffett): Các cơ quan xếp hạng trên khắp thế giới tiếp tục được trả tiền bằng các quỹ và khoản đầu tư mà họ đang xếp hạng, đó là lý do các cơ quan xếp hạng có thể mang lại rất ít giá trị.
- Nhìn vào những con số, đừng nhìn vào những gì quá phổ biến
Tài liệu tham khảo
- Taylor, J. B. (2009). The financial crisis and the policy responses: An empirical analysis of what went wrong (No. w14631). National Bureau of Economic Research.
- Thakor, A. V. (2015). The financial crisis of 2007–2009: Why did it happen and what did we learn?. The Review of Corporate Finance Studies, 4(2), 155-205.
- https://www.investopedia.com/articles/investing/020115/big-short-explained.asp
- https://blog.stockspot.com.au/lessons-i-learned-from-the-big-short/
- https://www.linkedin.com/pulse/lessons-from-movie-big-short-ajayya-kumar/
Thao Trang Nguyen 